Mô hình kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp vẫn nhiều rào cản
Tại “Diễn đàn Nông nghiệp 2025: Thúc đẩy kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp” do Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp tổ chức ngày 16/7/2025 tại Hà Nội, ông Hoàng Quang Phòng- Phó Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho biết, hiện Việt Nam tham gia nhiều hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới với nhiều quốc gia và khu vực kinh tế, trong đó có những cam kết về tiêu chuẩn an toàn môi trường sinh thái.
Trong bối cảnh tác động ngày càng mạnh mẽ của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, cơ hội và sức ép về việc ưu tiên ứng dụng công nghệ tiên tiến vào sản xuất nông nghiệp thông minh càng cấp thiết. Do đó, phát triển kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp là bước đi tất yếu của Việt Nam. Nông nghiệp tuần hoàn vừa là yêu cầu bắt buộc, vừa là động lực tiến tới nền nông nghiệp xanh, chi phí thấp, gia tăng chuỗi giá trị, thay đổi thói quen canh tác lạc hậu, hạn chế sử dụng tài nguyên, giảm phát thải nhà kính, giảm ô nhiễm môi trường…
Tại Diễn đàn, các chuyên gia khẳng định: phát triển kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp là bước đi tất yếu của Việt Nam
Triển khai các chỉ đạo của Đảng và Nhà nước, ngành nông nghiệp hiện đang áp dụng các giải pháp chuyển từ tư duy sản xuất sang tư duy kinh tế, chuyển từ tư duy kinh tế tuyến tính sang tư duy kinh tế tuần hoàn với mục tiêu nông nghiệp xanh, môi trường xanh trong nền kinh tế xanh.
“Tư duy kinh tế tuần hoàn không chỉ là chiến lược sản xuất nông nghiệp, mà còn là một triết lý quản lý tối ưu hóa tài nguyên, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Với mục tiêu giảm thiểu lãng phí và tối đa hóa giá trị các nguồn lực đa dạng, tư duy tuần hoàn không chỉ mang đến lợi ích kinh tế, đem lại thu nhập tăng thêm cho người nông dân, mà còn góp phần bảo vệ hệ sinh thái và xây dựng một nền nông nghiệp hiện đại”- ông Hoàng Quang Phòng nhấn mạnh.
Tuy nhiên, theo ông Hoàng Quang Phòng, mặc dù lợi ích là vậy nhưng việc chuyển đổi sang mô hình kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp vẫn gặp những rào cản về đất đai, vốn cần sớm được tháo gỡ. Việc tiếp cận đất đai và quy hoạch sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp, hợp tác xã gặp nhiều hạn chế, yêu cầu tài sản thế chấp và thủ tục tiếp cận tín dụng còn phức tạp; tín dụng theo chuỗi nông nghiệp chưa được áp dụng phổ biến; khả năng xử lý rủi ro tín dụng thấp, chưa gắn với bảo hiểm nông nghiệp.
Bên cạnh đó, quy mô sản xuất nhỏ lẻ đang là “rào cản” cho việc áp dụng hình thức sản xuất khép kín, tập trung với diện tích canh tác lớn; người tiêu dùng chưa thực sự tin tưởng sản phẩm sản xuất hữu cơ; trình độ, năng lực tiếp cận khoa học và công nghệ còn nhiều hạn chế…
Thúc đẩy kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp
Ngày 19/6/2024, Thủ tướng Chính phủ có QĐ số 540/QĐ-TTg phê duyệt đề án phát triển khoa học và ứng dụng, chuyển giao công nghệ thúc đẩy kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp đến năm 2030. Theo đó, mục tiêu cụ thể đến 2030 ít nhất 20% nhiệm vụ khoa học trong lĩnh vực nông nghiệp được nghiên cứu, ứng dụng và chuyển giao phục vụ phát triển kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp.
Thời gian qua, nhiều địa phương và người dân tập trung áp dụng kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp giúp tối ưu hóa các quy trình sản xuất. Đến nay, mô hình nông nghiệp xanh, tuần hoàn đang ngày càng được các địa phương, doanh nghiệp và người dân quan tâm.
Mô hình nông nghiệp xanh, tuần hoàn đang ngày càng được các địa phương, doanh nghiệp và người dân quan tâm.
Khẳng định kinh tế tuần hoàn là xu hướng tất yếu cho nền nông nghệp hiện đại và bền vững, tuy nhiên, ông Hoàng Quang Phòng cho biết, sản xuất nông nghiệp theo hướng tuần hoàn còn nhiều khó khăn. Nguyên nhân do khung chính sách về phát triển kinh tế tuần hoàn chưa được hoàn thiện, việc liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị còn hạn chế, nhiều HTX hoạt động chưa hiệu quả, dẫn đến những khó khăn trong đầu tư, áp dụng công nghệ, quy trình tiên tiến và sản xuất theo hướng tuần hoàn, thiếu đội ngũ chuyên gia có trình độ cao để phát triển kinh tế tuần hoàn, giúp giải quyết tốt các vấn đề, từ khâu đầu đến khâu cuối của cả quá trình.
Để tháo gỡ rào cản phát triển kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp, theo các chuyên gia, nếu nông dân sẵn sàng, doanh nghiệp vào cuộc thì cơ quan quản lý Nhà nước, chính quyền các địa phương phải là người dẫn dắt, định hướng, xây dựng chính sách, hỗ trợ nguồn lực, tạo động lực để thu hút các tổ chức, cá nhân đầu tư vào nông nghiệp tuần hoàn. Trong đó, nền tảng hỗ trợ đầu tiên cần có là khung pháp lý hoàn thiện hỗ trợ doanh nghiệp, nông dân tiếp cận đất đai, vốn thuận lợi hơn, khuyến khích nông hộ chuyển đổi theo mô hình bền vững này.
Đồng thời, nghiên cứu triển khai thí điểm mô hình cho vay thế chấp bằng hợp đồng liên kết sản xuất và thu mua nông sản giữa doanh nghiệp với hợp tác xã, đây là mô hình cho vay liên kết theo hợp đồng 3 bên giữa: Ngân hàng – doanh nghiệp đầu chuỗi liên kết thu mua nông sản – hợp tác xã, nông dân.
Nhà nước cần có cơ chế chính sách ưu đãi cao hơn những chính sách hiện nay để thu hút doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp tuần hoàn. Và quan trọng hơn hết, cần có giải pháp dài hạn là đưa doanh nghiệp đến với nông dân cùng xây dựng liên kết theo chuỗi giá trị. Để hiện thực hóa được khát vọng nông nghiệp tuần hoàn, nông nghiệp bền vững, nông nghiệp sinh thái, cần nhìn nhận đúng, nâng cao và phát huy được vai trò, sứ mệnh của doanh nghiệp, doanh nhân đối với ngành nông nghiệp.
Theo ông Hoàng Quang Phòng, chuyển từ kinh tế tuyến tính sang kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp trở thành xu thế phát triển tất yếu, là cơ hội để Việt Nam từng bước xây dựng và phát triển nền kinh tế tăng trưởng xanh, mang lại lợi ích bền vững cho nông dân, hợp tác xã, doanh nghiệp nông nghiệp nước ta, thể hiện cam kết của Việt Nam đối với cộng đồng quốc tế.
Nhằm thúc đẩy kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp, tại Diễn đàn, các chuyên gia đã gợi mở, kiến nghị đề xuất các giải pháp sáng tạo. Đó là, cần tăng cường truyền thông nâng cao nhận thức và năng lực thực hiện; hoàn thiện cơ chế chính sách, phát triển khoa học và ứng dụng, chuyển giao các tiến bộ kỹ thuật, công nghệ sinh học, quy trình sản xuất tiên tiến; đào tạo nguồn nhân lực thực hiện; chuyển giao, nhân rộng các mô hình kinh tế tuần hoàn hiệu quả trong sản xuất nông nghiệp bền vững.
Đặc biệt, cần xác định thị trường đầu ra cho sản phẩm của mô hình kinh tế tuần hoàn trong sản xuất nông nghiệp; thu hút các thành phần kinh tế đầu tư ứng dụng công nghệ, tiến bộ kỹ thuật; tăng cường học hỏi kinh nghiệm và hợp tác quốc tế về kinh tế tuần hoàn trong sản xuất nông nghiệp.
Theo VietQ.vn
https://vietq.vn/thuc-day-kinh-te-tuan-hoan–xu-huong-tat-yeu-cho-nen-nong-nghiep-hien-dai-ben-vung-d235255.html