Sáng ngày 18/12/2019, diễn đàn Hợp tác – Liên kết và Phát triển doanh nghiệp khu vực phía Bắc, lần thứ XII, với Chủ đề: “Thúc đẩy thực hiện Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa để bứt phá, phát triển”, do Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV – VINASME) Việt Nam chủ trì, Hiệp hội DN tỉnh Phú Thọ và Hiệp hội DNNVV tỉnh Phú Thọ tổ chức chính thức khai mạc.
Diễn đàn lần với mong muốn tăng cường vai trò chỉ đạo của các cấp chính quyền trong việc hỗ trợ DNNVV phát triển bền vững, cụ thể là tháo gỡ các rào cản, khó khăn trong việc đưa Luật Hỗ trợ DNNVV đi vào cuộc sống, sớm giải quyết những vướng mắc của DN trong sản xuất – kinh doanh; tạo điều kiện để doanh nghiệp tìm kiếm thị trường trong nước, phát huy tiềm năng, lợi thế, kết nối cung cầu hàng hóa giữa các doanh nghiệp sản xuất và phân phối, thúc đẩy sản xuất kinh doanh phát triển, tạo mối liên kết giữa các tập đoàn kinh tế lớn với các DNNVV… mang lại cơ hội cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa tham gia nhiều hơn vào chuỗi giá trị trong nước và toàn cầu, đóng góp nhiều hơn vào sự nghiệp phát triển kinh tế – xã hội của đất nước và xúc tiến đầu tư để phát triển kinh tế địa phương.
Luật Hỗ trợ DNNVV chậm đi vào thực chất
Tại diễn đàn, đại diện các Hiệp hội DNNVV ở các tỉnh thành có nhiều tham luận đánh giá việc thực thi Luật Hỗ trợ DNNVV trong thời gian qua, nêu ra những khó khăn rào cản và các kiến nghị để Luật đi vào cuộc sống một cách thiết thực hơn, hỗ trợ cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa hiệu quả hơn.
Tiến sĩ Tô Hoài Nam, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký VINASME cho biết, Luật Hỗ trợ DNNVV chậm đi vào thực chất theo đúng nghĩa của nó. Đạo luật này, được thiết kế với nhiều công cụ hỗ trợ DNNVV/KTTN rất mạnh mẽ và được kỳ vọng sẽ làm thay đổi nhanh chóng diện mạo của các DNNVV/KTTN theo hướng tích cực. Tuy nhiên, sau hơn 1 năm thực thi, chủ yếu vẫn mới thực hiện được phần thể chế Luật bằng các nghị định, nghị quyết, thông tư, quyết định và tập huấn, tuyên truyền, xây dựng các đề án triển khai chương trình hỗ trợ. Các hoạt động hỗ trợ trực tiếp thì quá hiếm hoi, quy mô nhỏ, tản mát nên tác động đến DNNVV/KTTN không đáng kể.
“DNNVV/KTTN vẫn yếu thế trong cạnh tranh, trong tiếp cận nguồn lực vật chất so với doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp FDI. Mặc dù, luật không thể phát huy tác dụng trong một sớm, một chiều. Nhưng có một thực tế là sự chậm trễ này, vẫn đang là những trở ngại lớn kìm chế lực lượng sản xuất phát triển và đang làm nản lòng DNNVV/KTTN”, TS.Tô Hoài Nam nói.
Nêu thực trạng và có một vài đề xuất liên quan tới các nội dung hỗ trợ được quy định tại Luật Hỗ trợ DNNVV, ông Nguyễn Mạnh Thản – Chủ tịch Hiệp hội DNNVV Phú Thọ cho biết, về nguồn vốn cho sản xuất kinh doanh, các DN trong Hiệp hội đều là DN nhỏ và siêu nhỏ, chưa có quá trình tích lũy vốn. Vốn cho sản xuất kinh doanh chủ yếu vay các ngân hàng thương mại; huy động từ thành viên và vốn xã hội chưa được nhiều; tính pháp lý về đất, bất động sản, tài sản của DN chưa đầy đủ để làm bảo đảm vay vốn nên chưa thể chuyển hóa từ tài sản sang vốn.
Trong mấy năm qua, chương trình kết nối Ngân hàng- Doanh nghiệp đã cải thiện việc đáp ứng một phần nhu cầu vốn của các DN, cho nên chương trình này cần tiếp tục duy trì và hướng đến tính hiệu quả. Các tổ chức tín dụng cần thúc đẩy thực hiện các giải pháp để cho vay đối với các DN, nhất là các DN đầu tư công nghệ cao, đầu tư vào ngành nông nghiệp, công nghiệp chế biến nông – lâm sản, làm hàng xuất khẩu…
Liên quan đến vấn đề vốn và đất đai của doanh nghiệp, ông Thản phản ánh: Một giám đốc doanh nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng ở thành phố Việt Trì cho biết: Trong vòng 10 năm từ 2009 đến 2018 giá thuê đất tăng hơn 13 lần, từ 300 triệu lên 3,7 tỷ đồng. Tiền thuê đất tăng cao được tính vào giá thành nên làm giảm khả năng cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường.
Đại diện Hiệp hội DNVVN Phú Thọ còn phản ánh tình trạng thanh tra kiểm tra quá nhiều, thời gian kéo dài mất thời gian của doanh nghiệp. Ví dụ, gần đây nhất Hiệp hội nhận được phản ánh của một doanh nghiệp đang sử dụng 900 lao động về tình trạng kiểm tra thực hiện BHXH quá nhiêu khê, mất quá nhiều thời gian của DN mặc dù Công ty thực hiện đầy đủ và kịp thời các nghĩa vụ về BHXH.
Ông Mạc Quốc Anh, Phó Chủ tịch Hiệp hội DNNVV Hà Nội cho rằng, xét về mức độ tổng thể, khái quát các lĩnh vực ưu đãi của Luật Hỗ trợ DNNVV, các doanh nghiệp vẫn chưa được thụ hưởng nhiều chính sách hỗ trợ, nhất là hỗ trợ mặt bằng sản xuất, giảm thuế, phí, tiền thuê đất, đổi mới công nghệ… Mặc dù đã có nhiều nỗ lực triển khai như trên, nhưng phản ánh từ cộng đồng doanh nghiệp cho thấy vẫn tồn tại khoảng cách giữa chính sách và thực thi, giữa kỳ vọng và yêu cầu thực tiễn của doanh nghiệp. Các doanh nghiệp tiếp tục có các phản ánh, kiến nghị liên quan tới thủ tục hành chính, điều kiện đầu tư kinh doanh, sự mâu thuẫn, không rõ ràng giữa các quy định pháp lý, chưa tiếp cận với các chính sách ưu đãi, hỗ trợ của Nhà nước.
Theo ông Mạc Quốc Anh, các DNNVV đang gặp 3 khó khăn lớn. Đó là, quy mô của các doanh nghiệp còn nhỏ, thiếu vốn dẫn đến hoạt động còn manh mún, nhỏ lẻ, chưa bài bản, thiếu tầm nhìn chiến lược phát triển dài hơi, bền vững.
Thứ hai, hạn chế về công nghệ do thiếu vốn đầu tư. Các số liệu thống kê cho thấy, phần lớn doanh nghiệp Việt Nam vẫn sử dụng công nghệ lạc hậu so với mức trung bình của thế giới từ 2 đến 3 thế hệ. Thêm vào đó, số doanh nghiệp chú trọng đầu tư cho khoa học – công nghệ hiện tại không nhiều. Việc đổi mới công nghệ của các doanh nghiệp còn diễn ra chậm chạp.
Thứ ba, trình độ quản lý và chất lượng nguồn lao động còn bất cập. Phần lớn lực lượng lao động trong các DNNVV chưa qua đào tạo chuyên môn kỹ thuật. Về trình độ quản lý, đa số các chủ doanh nghiệp, ngay cả những người có trình độ học vấn từ cao đẳng và đại học trở lên cũng ít người được đào tạo về kiến thức kinh tế và quản trị doanh nghiệp các lớp về pháp luật trong kinh doanh. Những điều này dẫn đến hiệu quả sản xuất kinh doanh yếu kém của DNNVV và khiến các doanh nghiệp này khó có thể cạnh tranh với sự phát triển mạnh mẽ của doanh nghiệp nước ngoài, các nhãn hàng ngày một nhiều tại Việt Nam.
Cần gỡ vướng cho doanh nghiệp vừa và nhỏ
Chỉ ra những tồn tại và kiến nghị liên quan tới Luật Hỗ trợ DNNVV, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam (VINASME) Nguyễn Văn Thân thẳng thắn, những khó khăn này này là rào cản lớn, chưa tạo thuận lợi cho DNNVV phát triển đúng với kỳ vọng đặt ra. Đó là, nguồn lực triển khai hỗ trợ DNNVV còn rất hạn chế, mặc dù Luật đã quy định rõ ràng nhưng nhiều địa phương chưa bố trí kinh phí để hỗ trợ các doanh nghiệp. Các doanh nghiệp chưa triển khai được các hạng mục được ưu tiên, hỗ trợ do pháp lý chưa đầy đủ, hoặc là mới được ban hành. Đặc biệt, tỷ lệ tiếp cận nguồn vốn ngân hàng, nguồn tín tín dụng, quỹ hỗ trợ tín dụng còn rất kém. Chi phí logistic còn cao, ảnh hưởng tới việc mở rộng thị trường, cạnh tranh của sản phẩm. Thủ tục hành chính còn rườm rà, chính sách ban hành chậm cũng là những rào cản.
“Nhiều doanh nghiệp chưa nhận được hỗ trợ theo quy định do Chính phủ ban hành, các hộ kinh doanh còn chuyển đổi chậm sang mô hình doanh nghiệp do tâm lý lo ngại về thuế. Nhiều địa phương triển khai hỗ trợ DNNVV rất chậm, nhất là trong các hỗ trợ về miễn, giảm thuế, hỗ trợ giảm lãi suất vay”, Chủ tịch Nguyễn Văn Thân nhấn mạnh.
Tại Diễn đàn này, VINASME mong muốn làm rõ những vướng mắc của DNNVV, hộ gia đình, tìm giải pháp tháo gỡ những khó khăn nêu trên, từ đó có kiến nghị với Chính phủ, các bộ, ban ngành triển khai hiệu quả hơn nữa chính sách của Đảng trong kinh tế tư nhân. Mục tiêu đưa các chính sách hỗ trợ kinh tế tư nhân càng ngày phát triển thực chất và hiệu quả hơn, hoàn thiện thể chế để hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam.
Đại diện Hiệp hội DNVVN Phú Thọ cũng đề xuất, để Luật Hỗ trợ DNNVV đi vào cuộc sống, cần tiếp tục nỗ lực cải thiện môi trường kinh doanh, cải cách hành chính; đặc biệt là các thủ tục, trình tự thẩm định các bước về các dự án đầu tư, xây dựng, đất đai… Vì hiện nay vẫn phải qua quá nhiều khâu, mất quá nhiều thời gian, từ đó mất nhiều cơ hội bỏ vốn vào đầu tư của các nhà đầu tư; đối xử công bằng giữa DNNVV với các doanh nghiệp, nhà đầu tư lớn. Cơ quan nhà nước phải thực chất chung tay cùng doanh nghiệp, vì doanh nghiệp để Luật Hỗ trợ DNNVV không chỉ mang lại niềm tin ý chí cho doanh nghiệp mà phải đi vào cuộc sống, tạo thành sức mạnh của doanh nghiệp, sức mạnh của nền kinh tế.
Ngoài ra, ông Thản cũng đề xuất: “Đề nghị Nhà nước có biện pháp hỗ trợ DN tiếp cận nguồn vốn của các tổ chức tín dụng được tăng dư nợ cho vay đối với DNNVV; hỗ trợ xây dựng phương án sản xuất- kinh doanh khả thi, nâng cao năng lực quản trị, kỹ năng quản lý, minh bạch tài chính để nâng cao khả năng tiếp cận tín dụng của DN”.
Theo VnMedia