Gỗ nhập khẩu từ châu Phi ngày càng tăng
Chiều 8/11/2022, tại Hà Nội, Hội thảo “Tìm hiểu về tính hợp pháp của gỗ châu Phi nhập khẩu tại Việt Nam” được tổ chức bởi Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (Viforest), Tổ chức Hợp tác Phát triển Đức (GIZ) cùng các đơn vị liên quan nhằm nâng cao kiến thức về vấn đề này cho các nhà hoạch định chính sách và khu vực tư nhân ở Việt Nam và Cameroon.
Theo Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam, sự phát triển nhanh chóng của ngành công nghiệp gỗ Việt Nam đòi hỏi một khối lượng lớn và ngày càng tăng của nguyên liệu gỗ đầu vào nhằm cung cấp cho ngành. Việt Nam đã cấm khai thác rừng tự nhiên, vì vậy không có gỗ khai thác từ nguồn này. Nguồn cung gỗ rừng trồng trong nước (chủ yếu là gỗ keo) là rất lớn và đang có xu hướng gia tăng nhanh chóng, vượt 30 triệu mét khối/năm (m3/năm).
Tuy nhiên, nguồn cung gỗ trong nước không đủ cung cấp cho ngành chế biến gỗ đang mở rộng, khoảng 80% gỗ rừng trồng có quy mô nhỏ và đang được sử dụng để sản xuất dăm gỗ và viên nén; 20% còn lại dùng để sản xuất đồ nội thất.
Chính vì vậy, gỗ nhập khẩu, đặc biệt là gỗ tròn (HS 4403) và gỗ xẻ (HS 4407) đã và đang đóng một vai trò quan trọng trong sự tăng trưởng của ngành.
TS Tô Xuân Phúc – chuyên gia phân tích của Tổ chức Forest Trends- cho biết, hàng năm, Việt Nam nhập khẩu khoảng 5-6 triệu m3 gỗ quy tròn (RWE) gỗ tròn và gỗ xẻ từ hơn 120 quốc gia và vùng lãnh thổ.
Việt Nam là nước nhập khẩu gỗ từ châu Phi lớn thứ hai sau Trung Quốc. Châu Phi đã trở thành nguồn cung cấp gỗ nhiệt đới quan trọng nhất của Việt Nam, cung cấp khoảng 1,3 triệu m3 gỗ tròn và gỗ xẻ, trị giá hơn nửa tỉ USD/năm.
Gỗ của châu Phi nhập khẩu vào Việt Nam chủ yếu được sử dụng tại các làng nghề chế biến đồ nội thất phục vụ thị trường nội địa, chỉ có số ít xuất khẩu sang Trung Quốc. Hiện có trên 400 doanh nghiệp trực tiếp nhập khẩu gỗ từ châu Phi, trong đó hầu hết là các doanh nghiệp quy mô nhỏ- TS Tô Xuân Phúc cho hay.
Đảm bảo tính hợp pháp của gỗ nhập khẩu từ Châu Phi
Gỗ nhập khẩu từ châu Phi ngày càng tăng, bao gồm các nguồn từ hơn 20 quốc gia và vùng lãnh thổ như Cameroon, Gabon, Cộng hòa dân chủ Cônggô và Cônggô. Tuy nhiên, tại Việt Nam, thông tin liên quan tới các yêu cầu về tính hợp pháp tại các quốc gia khai thác gỗ ở châu Phi còn hạn chế (khan hiếm). Hơn nữa, có rất ít thông tin bằng tiếng Việt về các quy tắc và quy định quản lý hoạt động khai thác gỗ, đặc nhượng rừng, thực thi pháp luật và các tác nhân tham gia vào chuỗi cung ứng.
Tại hội thảo, ông Ngô Sỹ Hoài- Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Viforest cho rằng, hiểu biết về các yêu cầu về tính hợp pháp của gỗ nhập khẩu từ Châu Phi có vai trò rất quan trọng trong việc thực thi Hệ thống đảm bảo gỗ hợp pháp Việt Nam (VNTLAS).
Chính phủ Việt Nam đã ký Hiệp định Đối tác tự nguyện về Thực thi Luật Lâm nghiệp, Quản trị rừng và Thương mại lâm sản (VPA/FLEGT) với Liên minh Châu Âu vào năm 2018. Đặc biệt, Nghị định số 102/2020/ND-CP, thực thi Hệ thống đảm bảo gỗ hợp pháp Việt Nam nêu rõ các yêu cầu được thống nhất trong Hiệp định VPA/FLEGT nhằm đảm bảo rằng tất cả các sản phẩm gỗ xuất khẩu và tiêu thụ trong nước đều hợp pháp.
Theo ông Ngô Sỹ Hoài, kiểm soát tính hợp pháp của gỗ nhập khẩu, bao gồm cả gỗ nhập khẩu từ Châu Phi, là một yếu tố trọng tâm của VNTLAS.
Thực tế hiện nay, kiến thức và sự hiểu biết về sự phức tạp xung quanh chuỗi giá trị gỗ Châu Phi và các khía cạnh hợp pháp liên quan của các khu vực tư nhân tham gia vào chuỗi cung ứng tại Việt Nam còn hạn chế. Thông tin ít ỏi có thể cản trở sự tuân thủ của người tham gia và từ đó tạo ra những rủi ro về tính hợp pháp của các sản phẩm nhập khẩu. Điều này cho thấy nhiều thách thức đối với việc triển khai VNTLAS tại Việt Nam trong tương lai.
Hiểu rõ hơn về các quy tắc cũng như quy định quản lý thực tiễn tại các quốc gia có nguồn cung là rất quan trọng đối với việc triển khai VNTLAS một cách hiệu quả- ông Ngô Sỹ Hoài khẳng định.
Theo ông Nguyễn Văn Tiến- Trưởng Phòng Điều tra, xử lý vi phạm về lâm nghiệp – Cục Kiểm lâm, để đảm bảo gỗ nhập khẩu vào Việt Nam là hợp pháp nên Nghị định số 102/2020/NĐ-CP quy định Hệ thống bảo đảm gỗ hợp pháp Việt Nam đã tăng thêm thủ tục hành chính và thời gian thông quan cho các doanh nghiệp nhập khẩu gỗ.
Doanh nghiệp phải thực hiện bản kê khai nguồn gốc gỗ nhập khẩu, nộp bổ sung tài liệu nếu gỗ nhập khẩu từ loài rủi ro hoặc từ vùng địa lý không tích cực. Đồng thời, tăng trách nhiệm, công việc cho cán bộ hải quan cửa khẩu khi làm thủ tục thông quan.
Được biết, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã ban hành Thông tư số 21/2021/TT-BNNPTNT quy định phân loại doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu gỗ, nhằm đánh giá mức độ rủi ro của tất cả các tổ chức, doanh nghiệp trong việc tuân thủ các yêu cầu của Hệ thống VNTLAS để thực hiện các biện pháp xác minh phù hợp, hiệu quả và kịp thời; đồng thời tạo thuận lợi cho hoạt động sản xuất, kinh doanh cho các doanh nghiệp tuân thủ pháp luật.
Theo VietQ
Đảm bảo tính hợp pháp của gỗ nhập khẩu từ Châu Phi vào Việt Nam (vietq.vn)