Ngày 25/4/2025, Cục Thống kê (Bộ Tài chính) đã công bố Báo cáo Quốc gia về đăng ký và thống kê hộ tịch đầu tiên, nhấn mạnh việc xây dựng hệ thống quản trị dựa trên dữ liệu.
Báo cáo cho thấy nhiều tín hiệu tích cực, Việt Nam đã đạt được tiến bộ đáng kể trong đăng ký khai sinh, trong đó tỷ lệ khai sinh đúng hạn (trong vòng 60 ngày tính từ lúc sinh ra) tăng đều qua từng năm và đạt 84,9% vào năm 2024. Tuy nhiên, tình trạng đăng ký khai sinh muộn vẫn còn phổ biến ở một số nhóm dân tộc thiểu số, lên tới 56%.
Cục trưởng Cục Thống kê Nguyễn Thị Hương phát biểu tại sự kiện
Tương tự như khai sinh, số trường hợp đăng ký khai tử đúng hạn (trong vòng 15 ngày sau khi mất) chiếm tỷ trọng cao, đạt 69,3% vào năm 2024, tuy nhiên tình trạng khai tử muộn vẫn phổ biến ở các vùng dân tộc thiểu số, có dân tộc lên tới gần 80%.
Báo cáo cũng đưa ra các phát hiện quan trọng về xu hướng sinh, tử và kết hôn. Tổng tỷ suất sinh đang giảm, thấp hơn mức sinh thay thế là 2,1 con/phụ nữ. Trong khi đó, tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh vẫn còn tồn tại, kéo dài trong nhiều năm vượt xa mức cân bằng là 104-106 bé trai/100 bé gái. Tình trạng này diễn ra phổ biến ở các tỉnh khu vực phía Bắc, điển hình là Bắc Ninh, Vĩnh Phúc, Hà Nội, Hưng Yên, Bắc Giang.
Theo báo cáo, tuổi trung bình khi sinh con của phụ nữ đang có xu hướng tăng dần. Có sự khác biệt lớn về tuổi trung bình khi sinh con của người mẹ chia theo dân tộc của mẹ. Phụ nữ dân tộc Hoa và dân tộc Kinh có tuổi trung bình khi sinh con cao nhất, lần lượt là 29,9 tuổi và 29,4 tuổi, cao hơn từ 6 đến 7 tuổi so với phụ nữ ở nhiều dân tộc khác như: La Ha (23,2 tuổi), Cơ Lao (23,3 tuổi), La Hủ (23,7 tuổi), Hrê (23,8 tuổi), Xinh Mun (23,9 tuổi)…
Về tử vong, tuổi chết trung bình của dân số Việt Nam giai đoạn 2021-2024 là 69,5 tuổi và có sự chênh lệch lớn về giới, tuổi chết trung bình ở nam giới là 64,6 tuổi và nữ giới là 75,6 tuổi. Phần lớn các ca tử vong năm 2024 là do bệnh tật hoặc tuổi già (chiếm 95,2% tổng số ca tử vong được ghi nhận). Đặc biệt, trên ba phần tư số ca tử vong do tai nạn giao thông và tự tử là nam giới.
Trong thời gian tới, Báo cáo khuyến nghị tiếp tục đầu tư nâng cấp công nghệ cho hệ thống đăng ký hộ tịch điện tử quốc gia, tăng cường tập huấn cho cán bộ đăng ký cơ sở và đẩy mạnh tiếp cận tới các nhóm yếu thế. Việc tích hợp sâu hơn với các cơ sở dữ liệu quốc gia về dân số, y tế và giáo dục cũng là điều cần thiết để phát huy tối đa lợi ích của dữ liệu hộ tịch.
Ông Matt Jackson – Trưởng đại diện Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc (UNFPA) chia sẻ, thống kê không chỉ là những con số, đó thực sự là những con số biết nói. Ẩn sau những con số đó là câu chuyện về cuộc sống và con người. Khi được thu thập chính xác, dữ liệu giúp chúng ta hiểu được chính sách nào đang phát huy hiệu quả, ai còn đang bị bỏ sót và chúng ta cần làm gì để xây dựng một hệ thống dữ liệu bao trùm hơn cho tất cả mọi người. UNFPA sẽ tiếp tục nỗ lực để đảm bảo rằng, mỗi người đều được ghi nhận và mọi cuộc sống đều quan trọng”.
Ông Matt Jackson – Trưởng đại diện Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc (UNFPA).
“Mặc dù đạt được nhiều thành tựu đáng kể trong công tác dân số và phát triển, tuy nhiên, Việt Nam đang đối mặt với những thách thức mang tính cấu trúc trong xu hướng nhân khẩu học hiện nay. Đó là, bên cạnh xu thế mức sinh xuống thấp, Việt Nam cũng đang bước vào giai đoạn già hóa dân số với tốc độ rất nhanh. Người từ 60 tuổi trở lên chiếm 11,9% tổng dân số vào năm 2019, con số này dự kiến sẽ tăng lên hơn 25% vào năm 2050. Theo dự báo, đến năm 2036, Việt Nam sẽ chính thức bước vào giai đoạn “dân số già”, chuyển từ xã hội “già hóa” sang xã hội “già”- Trưởng đại diện UNFPA cho hay.
Cục trưởng Cục Thống kê – bà Nguyễn Thị Hương cho biết, báo cáo cho thấy vẫn còn sự chênh lệch giữa các nhóm dân tộc và vùng miền trong công tác đăng ký hộ tịch. Tuy vậy, các kết quả phân tích cũng đồng thời khẳng định rằng đầu tư của Chính phủ vào chuyển đổi số trong hệ thống đăng ký hộ tịch đang mang lại hiệu quả. Trong thời gian tới, việc nâng cao tính kịp thời và độ chính xác của dữ liệu sẽ là yếu tố then chốt để mọi người đều được phản ánh trong hệ thống dữ liệu, đảm bảo không ai bị bỏ lại phía sau.
“Khi Việt Nam đẩy mạnh quá trình chuyển đổi số và chuẩn bị cho những thay đổi dân số trong tương lai, hệ thống đăng ký hộ tịch và thống kê dân số sẽ tiếp tục đóng vai trò nền tảng cho nền quản trị hiệu quả, đảm bảo quyền con người và phát triển toàn diện”- Cục trưởng Cục Thống kê Nguyễn Thị Hương nhấn mạnh.
Theo VietQ.vn
https://vietq.vn/cong-bo-bao-cao-thong-ke-ho-tich-viet-nam-cam-ket-xay-dung-he-thong-quan-tri-dua-tren-du-lieu-d232722.html